Meerjarenpremieovereenkomst voor restauratie Openluchtmuseum Bokrijk

De Vlaamse regering kent op initiatief van Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, een premie toe van 14,5 miljoen euro aan vzw Domein Bokrijk voor de restauratie van het onroerend erfgoed in het Openluchtmuseum in Bokrijk voor de periode 2017-2021.

Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen met huisraad en bijhorend alaam, afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. Dankzij deze indrukwekkende verzameling representatief onroerend erfgoed van 120 historische gebouwen is het Openluchtmuseum sinds 1996 beschermd als monument.

De historische gebouwen vormen de kern van het Openluchtmuseum dat een jarenlange ervaring heeft met het onderhoud van zijn gebouwenbestand. Tijdens de opmaak van een masterplan werd echter duidelijk dat een grondige en duurzame restauratie van het patrimonium zich opdringt. Gelet op de omvang van het project en de complexiteit ervan ging men over tot de aanvraag van een meerjarenpremieovereenkomst.

De Vlaamse regering besliste vandaag om tegemoet te komen aan deze vraag en sluit met vzw Openluchtmuseum Bokrijk een meerjarige overeenkomst van 14,5 miljoen euro, gespreid over vijf fases voor een periode van vijf jaar. Aangezien het museum erkend is als open erfgoed, dekt de premie zowat 80% van de geraamde kosten.
Dankzij deze ondersteuning start een grootschalige restauratiecampagne van de verschillende gebouwen, een primeur voor het openluchtmuseum. De provincie Limburg engageert zich voor de bijkomende financiering waarbij ook de bijkomende kosten voor ontwerpdossiers, voorafgaand onderzoek, erelonen en niet-betoelaagbare werken inbegrepen zijn.

De timing van de werken is strikt vastgelegd. Hierbij werd rekening gehouden met de museale projecten die in Bokrijk op stapel staan zoals ‘bokrijk brandmerkt’ (in museumdeel Kempen) of ‘De Wereld van Bruegel’ (2019). Concreet gaat Bokrijk onmiddellijk van start met de restauratie van elf historische gebouwen, waaronder de water- en windmolens en de kerk uit Erpekom in museumdeel Kempen. Gespreid over een periode van vijf jaar zullen alle monumenten in het Openluchtmuseum aan de beurt komen.

Deze werken zullen voor de nodige bedrijvigheid zorgen in het Openluchtmuseum dat in 2018 haar 60-jarig bestaan viert. Ze maken een bezoek aan het museum ook extra interessant. De bezoekers krijgen zo een beter zicht op de uiteenlopende bouwtechnieken die bij een restauratie komen kijken, waaronder ook traditioneel vakwerk zoals lemen, vitsen en strodekken. En na 2021 kan Bokrijk helemaal opgeknapt een volgende fase in zijn geschiedenis tegemoet gaan.

Quotes

Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed: “Door gebruik te maken van de procedure van de meerjarige subsidieovereenkomsten  slagen we er in om, grote of langdurige werkzaamheden, aan een of meer beschermde goederen versneld af te ronden. We bieden jaarlijks een premie aan waarmee de vzw Bokrijk haar patrimonium op korte termijn kan restaureren. Het Openluchtmuseum van Bokrijk verkreeg ook de erkenning als open erfgoed en blijft voor iedereen toegankelijk tijdens de werken”.

Igor Philtjens, voorzitter van vzw Het Domein Bokrijk en gedeputeerde van Toerisme, Cultuur en Erfgoed: “We zijn verheugd met deze overeenkomst, het museum verzamelt immers een unieke collectie erfgoed met huizen, schuren, kapellen en andere constructies uit heel Vlaanderen. Dankzij deze structurele aanpak en de Vlaamse betoelaging kunnen we ons patrimonium op een duurzame manier klaarmaken voor de volgende generaties.”

Achtergrondinformatie: Geschiedenis van het museum

Het domein kwam via de graven van Loon in 1252, als bos “Buscurake” genaamd, in het bezit van de cisterciënzerinnenabdij van Herkenrode, die het gebied beboste, er visvijvers aanlegde en het als landbouwgebied ontgon. De abdij liet het domein tot de Franse Revolutie uitbaten. Oorspronkelijk maakte het domein deel uit van het grondgebied Hasselt, maar na een twist tussen Hasselt en Herkenrode (1550- 1556) kwam het in bezit van Genk. Een oudere hoeve, gelegen op de plaats van het huidige kasteel, werd in 1744-1745 vervangen door een herenwoning met hoeve.
In 1938 kocht de provincie Limburg het kasteeldomein van Bokrijk van de Belgische Boerenbond. Het 540 hectare groot domein bestond toen uit akkerland, bos, moeras, vijvers en weide.

In de jaren veertig van de vorige eeuw werd al het idee geopperd om op het domein een Openluchtmuseum op te richten, naar Scandinavisch model. In 1953 gaf de bestendige deputatie van Limburg, onder impuls van Louis Roppe, het startschot voor de oprichting. Men wilde met het museum vooral verhinderen dat gebouwen met culturele of historische waarde zouden verdwijnen. Met de naoorlogse industriële versnelling en de toenemende welvaart dreigde het Vlaamse woonlandschap op korte tijd verloren te gaan. Het museum werd officieel geopend in 1958 onder leiding van conservator Dr. Jozef Weyns. Onder zijn impuls werd er een wetenschappelijk verantwoord museum opgebouwd. Hoewel het oudste gebouw van 1507 dateert, bestaat de collectie hoofdzakelijk uit bouwwerken van de late 17de tot het einde van de 19de eeuw. De nadruk ligt vooral op landbouwhoven en –schuren. Daarnaast zijn ook gebouwen die een grote rol spelen in het dorpsleven (smid, school, kerk, herberg en handwerkers- en nijverheidsgebouwen) in de collectie opgenomen.

Foto’s van het openluchtmuseum op de website Onroerend Erfgoed: https://www.onroerenderfgoed.be/nl/over-ons/voor-de-pers/

Meer technische informatie:
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/2489

Contact

Lisa Lust
Adjunct-woordvoerder van Geert Bourgeois, minister-president en Vlaams minister van Buitenlands Beleid  en Onroerend Erfgoed
Tel: 02 552 60 80 – GSM: 0476 493 426
lisa.lust [at] vlaanderen.be

Miet Feytons
Perscontact voor het Domein Bokrijk
Tel: 011 26 53 18 - GSM: 0496 48 32 58
miet.feytons [at] limburg.be