Orgel Sint-Pietersbandenkerk in Zwalm (Dikkele) voorlopig beschermd

Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, heeft het Vereecken orgel in de Sint-Pietersbandenkerk in Zwalm (Dikkele) voorlopig beschermd als monument.

“Dit classicistische orgel is een mooi voorbeeld van traditionele ambachtelijke orgelbouw op het Vlaamse platteland tijdens de 19de eeuw”, aldus minister-president Geert Bourgeois.

Elk orgel is uniek. Naargelang de plaats en de periode waarin het is gebouwd, verschillen bij orgels de klank, de technische aanleg maar ook de architectuur. Specifiek bij dit classicistische orgel in Dikkele is het ontbreken van een aantal hoogklinkende vulstemmen als Tierce, Cymbale en Sexquialtera. Het algemeen klankbeeld blijft wel helder, belijnd en boventoonrijk. De orgelkast is neoclassicistisch en aangepast aan de stijl van het kerkgebouw.

Het orgel is van de hand van Petrus Joannes Vereecken (1803-1889). Vanuit kunsthistorisch perspectief is zijn oeuvre erg interessant omdat het zich situeert in een periode waarin de orgelbouw – na een lange periode van stabiliteit – veranderde van classicisme naar romantiek. Die overgang was meer dan louter stilistisch: bij de overgang naar de internationale (Franse) symfonische romantiek ruilde men het ambachtelijke aspect in voor industriële principes van standaardisatie, prefabricage en specialisatie (bijvoorbeeld de uitbesteding van het pijpwerk). Als een van de laatste instrumenten uit zijn eerste stijlperiode, bevindt het relatief gaaf bewaarde orgel van Dikkele zich juist op dit kantelpunt van Vereecken’s oeuvre.

Achtergrondinformatie

Het atelier Vereecken behoorde tot 1873 (het jaar dat Petrus Joannes’ zonen officieel mee in het bedrijf stapten) tot die orgelmakers die op het Vlaamse platteland vasthielden aan het ambachtelijke classicisme. In deze periode ontwierp Petrus-Joannes Vereecken niet alleen de instrumenten maar vervaardigde hij ook zelf het pijpwerk en ontwierp hij alle orgelkasten die gerealiseerd werden in zijn eigen atelier. Dit geeft de instrumenten uit deze vroege periode een hoge ensemblewaarde. Ze worden gekenmerkt door een eenvoudige structuur als één- of tweemanualige orgels, eventueel met een klein aangehangen pedaal en met een mechanische tractuur.

Procedure

Binnen negen maanden beslist minister-president Geert Bourgeois over een definitieve bescherming.

Meer informatie over de procedure:

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/bescherming/beschermd-onroerend-erfgo...

Meer informatie over de site in de inventaris:

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/45156