U bent hier
Toespraak n.a.v. het bezoek van de voorzitter van de Europese Commissie Juncker aan het Vlaams Parlement
ENKEL HET GESPROKEN WOORD TELT
Mijnheer de voorzitter,
Geachte voorzitter van de Europese Commissie,
Geachte parlementsleden,
Dames en heren,
We vieren vandaag Europadag. Op 9 mei 1950 pleitte de Franse minister Robert Schuman ervoor om de Franse en Duitse productie van kolen en staal onder gemeenschappelijk beheer te plaatsen. Een nieuwe oorlog tussen Frankrijk en Duitsland werd hierdoor ondenkbaar. Daarmee werd de kiem van de Europese samenwerking gelegd. De ‘founding fathers’, Robert Schuman, Alcide De Gasperi en Konrad Adenauer cultiveerden:
- een gedeeld ‘Europa-gevoel’,
- eenheid in onze rijke diversiteit,
- en een herwonnen vertrouwen.
Het is:
- dat Europa-gevoel,
- dat herwonnen vertrouwen,
- en die samenwerking, waar nuttig, die Europeanen weer perspectief gaf en dat ik met de “Hendrik Brugmans”-kringen in het Vlaanderen van mijn jonge(re) jaren ervaarde
Het politieke debat, hier in het Vlaams Parlement, draagt daar op zinvolle wijze aan bij. De toekomst van de Unie belangt ons allen aan. Zoals Frans Timmermans zei tijdens onze burgerdialoog in Leuven, hoeven we het niet over alles eens te zijn, ook kritische stemmen zijn nodig. Mijnheer de Commissievoorzitter, het is een eer en heel belangrijk om op “Europadag” met u van gedachten te wisselen in het hart van onze Vlaamse democratie.
Dames en heren,
De Verlichtingsidealen zijn de genen van de Europese Unie. Het respect voor deze normen, waarden, fundamentele rechten en vrijheden is wat ons bindt en wat de Unie onderbouwt en sterk maakt. Zij maken onze “European Way of Life” mogelijk.
Maar wie dacht dat de democratie, de rechtsstaat en de fundamentele vrijheden een verworvenheid zijn, heeft de laatste jaren ongelijk gekregen.
De voorbeelden zijn gekend, ook in onze achtertuin:
- Turkije zagen we de voorbije jaren verder en verder afdwalen van de waarden waar de EU voor staat.
De vrijheid van meningsuiting en de Turkse rechtsstaat staan er zwaar onder druk. Voor de Vlaamse Regering is er geen enkel EU-toekomstperspectief voor Turkije, zolang het zich niet conformeert aan wat ons in de politieke unie bindt, aan de fundamenten van ons samen-leven. De Vlaamse Regering zit hiermee op 1 lijn met het Vlaams Parlement, dat vorig jaar opriep tot het bevriezen van de toetredingsonderhandelingen van Turkije tot de Europese Unie.
- Ook binnen onze Unie moeten we waakzaam blijven.
De Vlaamse Regering onderschrijft de open en constructieve dialoog die uw Commissie in het kader van de art 7 procedure voert om de rechtstaat in de Unie te handhaven. We steunen ook de principiële link die uw Commissie legt tussen het correct financieel beheer van Europese fondsen en het respect voor de gemeenschappelijke waarden en vrijheden zoals bepaald in art 2 van het Unieverdrag. Binnen de Raad van Ministers van de Europese Unie kunnen we ook een stap verder gaan en steunt de Vlaamse Regering het voorstel om een jaarlijkse ‘peer review’ over het respect van de rechtstaat en de fundamentele vrijheden te organiseren. We ijveren voor systeem waar elke lidstaat – op voet van gelijkwaardigheid - op zijn merites beoordeeld wordt. Ook in Catalonië draait voor mij alles rond democratie en het respect voor de fundamentele rechten en vrijheden. Catalonië is een democratie met regionaal zelfbestuur voor meer dan 7 miljoen Unieburgers. Er is intussen een nieuw verkozen Catalaans parlement, maar nog steeds blijft de ‘noodtoestand’ gehandhaafd, is er geen dialoog met Madrid, zitten er politieke verkozenen en maatschappelijke leiders in de gevangenis, of leven ze in ballingschap, zelfs in deze hoofdstad die de Unie en Vlaanderen delen.
De eerbiediging voor het regionale zelfbestuur, zoals besloten in art 4 van het Unieverdrag wordt de facto onmogelijk gemaakt. De eerbiediging voor het regionale zelfbestuur, zoals besloten in art 4 van het Unieverdrag wordt de facto onmogelijk gemaakt. Dit Vlaams Parlement heeft de Europese Unie en de internationale gemeenschap unaniem opgeroepen om “een faciliterende, desgevraagd bemiddelende rol te spelen tussen de Spaanse en Catalaanse regering om tot een vreedzame en duurzame oplossing te komen.
De Vlaamse Regering onderschrijft die oproep.
Geachte voorzitter,
Zoals u aangaf, heeft uw Commissie verleden week een voorstel voor het nieuw Meerjarig Financieel Kader voorgesteld. Het verheugt me dat de Commissie daarbij niet over een nacht ijs is gegaan en terecht vertrokken is van een strategische visie: inderdaad
“Budget follows strategy”. Dit is ook de aanpak van de Vlaamse Regering:
- Nu is het niet het moment voor grote institutionele hervormingen of een ‘institutionele big bang’.
- We hebben nood aan een Unie die tastbare resultaten boekt.
Zo hebben zowel de Unie als Vlaanderen baat bij:
- een verdieping van de interne markt,
- het aanboren van nieuwe markten door Europese handels- en investeringsbeschermingsakkoorden,
- een beter geconnecteerde energie-, digitale en transportunie, waartoe EFSI een hefboom kan zijn
- en de vervollediging van de Economische en Monetaire Unie, in de eerste plaats van de Bankenunie.
We hebben ook een slagkrachtig Europa nodig dat:
- zijn buitengrenzen versterkt en de integratie van nieuwkomers ondersteunt,
- dat sociale dumping aanpakt,
- en komaf maakt met fiscale shopping.
De Europese Unie moet niet alleen op ons continent, maar in de hele wereld, een factor van vrede en stabiliteit zijn. Ze kan dus een assertievere internationale rol spelen, niet het minst in onze nabuurlanden en in het bijzonder in Noord-Afrika en in het Midden-Oosten. Als de Unie deze opdracht vervult, zal ze in aanzien groeien en vertrouwen winnen.
Dames en heren,
Net als de Europese Commissie vindt ook de Vlaamse Regering dat het begrip ‘Europese toegevoegde waarde’ centraal moet staan in de Europese uitgaven. Hiervan heeft uw Commissie werk gemaakt: we zien een belangrijke ommekeer en we onderschrijven op grote lijnen de voorgestelde beleidsklemtonen voor het nieuwe EU-meerjarenbudget.
De focus in het “MFK-voorstel” ligt hoofdzakelijk op prioriteiten die ook deze van de Vlaamse regering zijn, met o.a.:
- Onderzoek & Ontwikkeling
- Digitalisering
- Erasmus
- Defensie
- Veiligheid
- En efficiënter beheer van de Europese buitengrenzen
De vraag blijft wel of de Unie hiermee ook voldoende kan inzetten op de realisatie van een digitale-, energie- en transportunie?
Samen met de Vlaamse universiteiten stellen we ons ook de vraag of het voorgestelde budget voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie – een absolute prioriteit voor Vlaanderen en de Europese Unie - wel ambitieus genoeg is om gelijke tred te kunnen houden met de VS, China, Israël, Zuid-Korea en andere landen.
Het is voor de Vlaamse Regering in elk geval noodzakelijk om besparingen en efficiëntie-oefeningen te doen, zeker na de Brexit, en een budgettaire ‘shift’ te maken naar de nieuwe klemtonen.
Indien die budgettaire omslag en herprioritering er finaal ook effectief komen, is een beperkte toename van de middelen te rechtvaardigen.
We betreuren wel dat op het eerste gezicht de voorstellen eerder ‘Brexit-blind’ zijn. Het valt o.i. niet te verantwoorden dat de lidstaten slechts 10% in plaats van de huidige 20% van de geïnde douanerechten mogen afhouden, net nu we geconfronteerd worden met zware bijkomende uitgaven voor de douane, door de Brexit.
Vlaanderen verliest bij een ‘no deal’ Brexit-scenario maar liefst 2,6% van zijn BNP.
Voor de beoordeling van de afzonderlijke budgetrubrieken en financieringsvoorstellen van de Uniebegroting is het nog te vroeg.
Geachte Voorzitter,
Dit parlement is vandaag allicht een van de meest actieve parlementen op EU-dossiers.
U bent het ongetwijfeld met mij eens dat nationaal parlementair debat over de EU het democratische gehalte van de gehele EU versterkt.
Conform verklaring 51 bij het Unieverdrag betekent dit voor ons land dat ook dit Vlaams Parlement als volwaardige partner wordt beschouwd in de dialoog tussen de nationale parlementen en de instellingen.
Ik ben daarom bijzonder verheugd dat uitgerekend vandaag, op Europadag, “de Berlaymont” naar “de Koepel” is gekomen.
Ik ben u daar zeer erkentelijk voor.
Weet tot slot, dat u in de Vlaamse Regering een partner zal blijven vinden voor een Unie:
- Die blijvend welvaart schept,
- Die blijvende vrede garandeert,
- Die een sterke mondiale hefboom vormt voor de Europese naties,
- Die gaat voor verantwoordelijkheid en solidariteit.
Gebouwd op eenheid in verscheidenheid en onze onvervreemdbare rechten en vrijheden.