Toespraak Vlaamse Klimaat- en Energietop te Gent

Hieronder vindt u de speech van de minister-president, op de Vlaamse Klimaat- en Energietop te Gent van 19 november 2016

Ministers en volksvertegenwoordigers,
Vertegenwoordigers van de diverse stakeholders,
Dames en heren,

Op 12 december 2015, bijna een jaar geleden, sloten 195 landen het Akkoord van Parijs.
Een ambitieus,
bindend
en mondiaal klimaatakkoord.
Het besef is gegroeid, wereldwijd, dat de strijd tegen de klimaatverandering NU moet gebeuren,
dat we NU de opwarming van de aarde moeten tegengaan.
Als we onze uitstoot aanhouden, zullen extreme weerfenomenen zoals hittegolven of aanhoudende neerslag zich alsmaar meer voordoen.
Het gemiddelde zeeniveau zal stijgen, kustgebieden zullen overstromen en grote gebieden dreigen te verwoestijnen.
Daarbovenop zullen rurale gemeenschappen ontwrichten en dreigt grote migratie van klimaatvluchtelingen.
Tijdens de klimaattop in Marrakech, vorige maand, zijn de ambities en afspraken van Parijs bevestigd.
En dat is goed nieuws.
China spoorde zelfs de Verenigde Staten aan om de klimaat-engagementen zeker na te komen, iets wat niet zo lang geleden nog ondenkbaar was.

Dames en heren,

Ook al hangt veel af van grote spelers als de Verenigde Staten, toch nemen we als Europa – en hierin zal de heer Bruyninckx mij ongetwijfeld bijtreden – het voortouw.
Binnen Europa is het aan Vlaanderen om haar verantwoordelijkheid te nemen.
En dat zal heel wat van ons vergen, van ons allemaal.
De doelstelling om binnen 4 jaar de Vlaamse uitstoot van broeikasgassen te verminderen, 15,7% minder dan 2005, ligt binnen handbereik, maar we zijn er nog niet.
De doelstelling om te komen tot een aandeel hernieuwbare energie boven de 10 procent, ligt helaas verder van ons af. Eind vorig jaar zaten we nog maar aan 6 procent.
Als de doelstellingen 2020 nu al een uitdaging zijn, dan worden de volgende alleen maar zwaarder.
De klimaattop van Parijs heeft de lat voor 2030 nog hoger gelegd, vraagt ons om nog grotere stappen te zetten dan we nu al doen.

De Vlaamse Regering, dames en heren, nam al heel wat klimaatmaatregelen.
Om er maar enkele te noemen:
•    de invoering van ambitieuze E-peilnormen voor residentiële en niet-residentiële gebouwen;
•    kwaliteitsnormen voor bestaande woningen zoals verplichte dakisolatie tegen 2020 en verplicht dubbel glas tegen 2023;
•    de vergroening van de verkeersbelasting;
•    de kilometerheffing voor vrachtwagens ;
•    investeringen om scholen en sociale woningen energiezuinig te maken;
•    en subsidies voor isolatie, zonneboilers, warmtepompen of schone wagens.
De Vlaamse overheid neemt ook haar voorbeeldfunctie op.
Met het ‘actieplan Gedrag’ werken we aan een gedragsverandering bij onszelf en onze medewerkers, zodat onze klimaatimpact op de werkvloer verlaagt.
Ook vergroenen we ons wagenpark en maken we onze overheidsgebouwen energiezuinig.
Denk aan het Brusselse VAC dat volgend jaar de deuren opent en dat met een E-peil van 34 het grootste passiefkantoorgebouw van het land wordt.
Dames en heren,

Het grote nieuws vandaag is het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen,
een ambitieuze opvolger voor het Ruimtelijk Structuurplan Ruimte Vlaanderen.
Onze verlinting en ruimtelijke verrommeling,
onze mede daardoor grote afhankelijkheid van de wagen,
en ons verouderd woningenbestand,
hebben een grote impact op ons klimaat.
De sectoren “transport” en “gebouwen” zijn de grootste verantwoordelijken voor de broeikasgasuitstoot, met respectievelijk 36 en 28% van het Vlaamse totaal.
Het aantal met de auto afgelegde kilometers blijft stijgen, en werknemers nemen voor kleine en middelgrote afstanden nog massaal de wagen.

Daarom kiezen we met het ambitieuze Beleidsplan Ruimte Vlaanderen voor een radicale omslag.
Een radicale omslag naar een doordacht en zuinig ruimtegebruik, naar een waardevolle open ruimte,.
Een radicale omslag naar een “slimmere” ruimtelijke ordening, die ons minder afhankelijk maakt van de wagen en die ons helpt de emissies te verlagen.
En die omslag moet ook NU beginnen.
We zijn ambitieus.
Tegen 2040, tien jaar vroeger dan gevraagd door het Vlaams Parlement, komt er een stop aan het bijkomende ruimtebeslag.
Tegen 2025 is het tempo van bijkomende ruimtebeslag gehalveerd, namelijk 3 hectare per dag in plaats van 6 hectare vandaag.
De verharde oppervlakte in de bebouwde ruimte mag tegen 2050 niet hoger zijn dan vandaag, en in de open ruimte is ze met 20% teruggedrongen.
In plaats van telkens weer open ruimte aan te snijden, moeten we de bestaande bebouwde ruimte beter en efficiënter benutten, moeten we komen tot verkerning en verdichting.

Een robuuste en kwaliteitsvolle open ruimte is ons doel. De ambitie is om 72,5 procent van Vlaanderen te vrijwaren voor natuur, bos, landbouw en water.
Een uitdagende ambitie, maar daar gaan wij voor.
Ook onze groene en blauwe aderen verdienen onze aandacht. Zij zijn natuurlijke bondgenoten in ons streven naar een gezonde en aangename leefomgeving, in onze strijd tegen de klimaatverandering.
Tegelijk werken we aan aantrekkelijke steden en dorpskernen, waarbij we ruimtelijke ontwikkelingen strategisch inplannen aan knooppunten van openbaar vervoer.
Ten slotte is het ons aller verantwoordelijkheid om het huidige, verouderde woningenbestand te verduurzamen, om slimmer in te spelen op demografische trends zoals de vergrijzing.
Dit alles, dames en heren, is de ambitie van de Vlaamse Regering met het Ruimtelijk Beleidsplan Vlaanderen.

Nu al zien we positieve tendensen.
De snelheid waarmee we onbebouwde ruimte innemen neemt lichtjes af.
De gemiddelde woonoppervlakte daalt, voornamelijk door een verschuiving van woningen naar flats.
Steeds meer vijftigplussers ruilen hun woning in voor een kleiner stekje, het liefst in de stad, zodra de kinderen het huis uit zijn.
Het woongebied verdicht, met name rond de steden.
Onze nieuwbouwwoningen zijn energiezuiniger en beter geïsoleerd.
De Vlaamse afvalberg daalt, dubbel zo snel als de toename van het aantal Vlamingen.
Nergens staan er meer zonnepanelen per vierkante kilometer dan in Vlaanderen. Zelfs groene energie-reus  Duitsland laten we ver achter ons.
En de Vlaamse Regering voert een ambitieus fietsbeleid, met tegen het einde van deze regeerperiode een recordbedrag van 100 miljoen euro fietsinvesteringen,
met de realisatie van 80 fietssnelwegen voor het woon-werkverkeer.
We gaan er dus op vooruit. Maar helaas te traag.
De huidige maatregelen volstaan niet meer.
Wat wij nodig hebben is een trendbreuk, een mentaliteitswijziging.
Een nieuwe manier van leven, wonen, werken, produceren én consumeren.
Een Nieuwe Normaal.
We komen er alleen als we enkele versnellingen hoger schakelen,
als we met ons allen harder op de trappers staan.
Wij.
Allemaal.

En we kunnen dit ook.
We hebben alle troeven in huis om onze klimaatdoelstellingen te halen.
We genieten van een excellente kennisinfrastructuur, gerenommeerde onderzoekscentra en wetenschappers van topniveau.
We steunen op heel wat investeringskapitaal bij burgers en ondernemers, we profiteren van een performante bouwsector die volop nieuwe technologieën implementeert.
En bovendien merk ik, overal in Vlaanderen, veel positieve wil om bij te dragen aan het klimaatverhaal.
Ook het Vlaams Parlement drijft met zijn klimaatresolutie de druk verder op.
Het bewustzijn groeit.
Het debat leeft.  
Meer dan ooit.

Maar, dames en heren, bewustzijn en debat volstaan natuurlijk niet.
Wat we nodig hebben, zijn actie en concrete resultaten.
Daarom riepen wij vorig jaar deze Vlaamse Klimaat- en Energietop in het leven.
Een Top met vertegenwoordigers van alle betroken actoren:
-    overheden,
-    het bedrijfsleven,
-    de financiële sector,
-    de landbouw,
-    de logistieke sector,
-    de academische wereld,
-    onderzoeksinstellingen,
-    het middenveld
-    en geëngageerde burgers.

De voorbije maanden hebben alle ministers van de Vlaamse Regering ronde-tafels georganiseerd,
zij hebben veel geluisterd en gezocht naar  gezamenlijke doelstellingen en concrete maatregelen.
De respons de voorbije maanden was enorm groot. De inzet van u allen was indrukwekkend.
Daar is uw Vlaamse Regering u zeer dankbaar voor.
Vandaag, op de tweede Klimaat- en Energietop, leggen wij u dan ook met veel trots onze Vlaamse Energievisie voor,
samen met de klimaatengagementen van de Vlaamse overheid, de verschillende sectoren en de vele stakeholders.

Geachte aanwezigen,

Moge heel Vlaanderen

zich laten verrassen door uw enthousiasme

en zich laten inspireren en meeslepen door de vele goede praktijken.

Leer, deel en geniet vandaag.

Ik zie u vanmiddag terug!