Voorlopige bescherming van de Eendenkooi van Merkem in Houthulst

Geert Bourgeois, Vlaams minister-president en Vlaams minister van Onroerend Erfgoed, heeft de Eendenkooi van Merkem voorlopig beschermd als monument.

“Deze Eendenkooi, is een opmerkelijke getuige van een bijzondere jachttechniek uit de dertiende en veertiende eeuw die een gegarandeerde afzet moest verzekeren van waterwild voor consumptie op kastelen, abdijen of in steden. Bovendien heeft de Eendenkooi van Merkem een uitzonderlijke technische waarde omwille van de inrichting.”, aldus minister-president Geert Bourgeois. 

Eendenkooien zijn vaste vanginstallaties die bestaan uit grote fuiken, opgesteld over sloten. Het lokken en vangen van aanzienlijke aantallen eenden ontwikkelde zich in de Lage Landen vanaf de dertiende eeuw.

De oudste vermelding van de eendenkooi van Merkem dateert van 1591, maar vermoedelijk is de constructie veel ouder. De constructie is verschillende keren heringericht, onder meer in opdracht van de Baron Pierre de Coninck de Merckem in 1919. De eendenkooi werd grondig vernield tijdens de Eerste Wereldoorlog, ze lag toen in het inundatiegebied van de Belgisch-Duitse frontsector. Een laatste grote herinrichting dateert van 1959. Er zijn in Vlaanderen 29 bekende locaties van eendenkooien, waarvan slechts zeven nog min of meer goed bewaard zijn.

De bescherming van de eendenkooi van Merkem maakt deel uit van een thematisch pakket van eendenkooien in Vlaanderen. Ook voor de eendenkooien in Bornem en Meetkerke wordt een beschermingsprocedure opgestart. Samen met de al beschermde eendenkooi in Uitbergen zullen de vier belangrijkste eendenkooien beschermd zijn.

De technische inrichting van de Eendenkooi in Merkem is uitzonderlijk volgens het zogenaamde rogge-ei-type met vier vangpijpen. Ook het bijhorende bakstenen kooihuisje is bewaard, voorzien van een bak om lokvoeder te bewaren en twee loervenstertjes. Het omgrachte kooibos is nog goed herkenbaar. Deze eendenkooi werd ook gebruikt als vogelringplaats vanaf 1960. De geringde vogels werden weer gevangen, met het oog op ornithologisch onderzoek.

Procedure

Na de voorlopige bescherming organiseert het gemeentebestuur een openbaar onderzoek. Op die manier heeft iedereen de kans om opmerkingen of bezwaren kenbaar te maken bij de gemeente. Binnen negen maanden beslist minister-president Geert Bourgeois over een definitieve bescherming.

Meer informatie over de procedure:

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/bescherming/beschermd-onroerend-erfgo...

Foto’s en meer informatie over dit onroerend erfgoed in de inventaris:

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/79610