Een nieuwe toekomst voor de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking

Op voorstel van minister-president Geert Bourgeois, bevoegd voor Buitenlands Beleid, keurde de Vlaamse regering vandaag de conceptnota “De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking anno 2030, naar een nieuwe identiteit voor Vlaanderen als partner in ontwikkeling” goed. Deze nota vormt de basis voor de toekomstige Vlaamse ontwikkelingssamenwerking.

Internationale beleidskaders zoals de ‘Agenda 2030’ van de VN en het klimaatakkoord van Parijs ambiëren de uitvoering van een nieuwe ontwikkelingsagenda. Maar ook tal van Vlaamse beleidsontwikkelingen zoals de ‘Visie 2050’ creëren een momentum om een nieuw elan te geven aan de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking.

De ambitie van de conceptnota “De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking anno 2030” gaat echter verder dan de vertaling van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen naar het Vlaamse beleid en vormt een eerste aanzet om de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking in de toekomst te laten evolueren tot een sector- en thema-overschrijdende, multidisciplinaire aanpak waarin partnerschappen met nieuwe actoren zoals de private sector centraal zullen staan. De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking wil immers relevant blijven in de razendsnel evoluerende, internationale context.

De conceptnota stelt 5 krachtlijnen voor de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking voor:

1. Niemand blijft achter

Het bereiken van de zwaksten in de samenleving  en ook hen toegang verschaffen tot diensten, goederen en rechten dient de leidraad zijn van de ontwikkelingssamenwerking.

2. Goed bestuur, mensenrechten en gender

Deze drie waarden worden door Vlaanderen als basiswaarden naar voor geschoven voor duurzame mondiale ontwikkeling.

3. Innovatie

Bij problemen die geen duurzame oplossing vinden, kan innovatie een uitweg bieden. We richten ons daarbij vooral op innovaties die een maatschappelijk probleem aanpakken, aan bepaalde maatschappelijke noden tegemoet komen, of die het bereik van bestaande oplossingen voor achtergebleven groepen verhogen (maatschappelijke innovatie).

Zowel het internationale discours als de Vlaamse Visie 2050 onderschrijven het belang van innovatie én erkennen dat succesvolle innovatie meer vraagt dan een geniale ingeving.

Als flexibele donor heeft Vlaanderen zich al meermaals bewezen als initiator van innovatieve concepten, die vervolgens door andere partners opgepikt en uitgebreid worden. Vlaanderen is een relatief kleine actor in het ontwikkelingslandschap, maar ambieert zo een significante en zichtbare impact. Die rol van katalysator voor innovatie wil Vlaanderen expliciet verder uitbouwen.

4. Systeembenadering

Om te werken aan de oorzaken van complexe problemen in plaats van aan de symptomen ervan, moeten we de systemen veranderen die deze problemen (re)produceren. Dit vereist inzicht in de interactie tussen de onderdelen van deze systemen.

Enkel door multisectoraal en interdisciplinair te werken kunnen systemen die problemen (re)produceren veranderen.

5. Multi-actor partnerschappen met aandacht voor nieuwe actoren

Succesvolle partnerschappen leiden tot meer innovatieve oplossingen, het mobiliseren van meer middelen voor ontwikkeling, en diepere, bredere en duurzamere impact. We stimuleren daarom partnerschappen. De maatschappelijke transitie die uitgaat van Agenda 2030, vergt namelijk betrokkenheid van iedereen: van bedrijfsleven, kennisinstellingen, civiele maatschappij, en ook de Vlaming zelf.

Partnerschappen zijn geen volledig nieuw gegeven in de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. Deze goede praktijk willen we versterken en verder uitbouwen. We maken werk van echte ‘multi’-actorpartnerschappen doorheen de gehele werking. De keuze voor een systeembenadering zorgt ervoor dat de relevante partners beter in kaart gebracht worden en in een vroeg stadium betrokken kunnen worden.

Minister-president Geert Bourgeois: “De internationale en Vlaamse agenda heeft niet alleen nieuwe omvattende doelstellingen bepaald. Er is ook een momentum gecreëerd om de Vlaamse internationale samenwerking een nieuw elan te geven en de inspanningen en resultaten van de voorbije jaren te verzilveren. Deze conceptnota is een open uitnodiging aan alle Vlaamse actoren om samen meer gemeenschappelijke richting, samenwerking en synergie in de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking te brengen, met respect voor en vertrekkende vanuit ieders sterktes en eigenheid.”

Totstandkoming en vervolg

Het afgelopen jaar is een traject gestart om tot deze heroriëntering te komen. De eigen werking en resultaten van de voorbije jaren werden geëvalueerd en de stakeholders in Vlaanderen bevraagd. De eerste Staten-Generaal van de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking, die plaatsvond op 18 april 2016, stond volledig in het teken van de rol die de overheid moet opnemen bij de uitvoering van Agenda 2030. Internationale studies en beleidsontwikkelingen bij de VN, OEOS-DAC, de EU en andere donoren zijn geraadpleegd.

De goedgekeurde conceptnota ‘De Vlaamse ontwikkelingssamenwerking – Naar een nieuwe identiteit voor Vlaanderen als partner in ontwikkeling’ vormt het sluitstuk van de evaluatieperiode en de aanzet voor een nieuwe identiteit voor Vlaanderen als partner in ontwikkeling.

De principes en criteria zoals opgenomen in de conceptnota zullen in de toekomst het kader vormen voor de toekomstige beleidsvoorbereiding,- uitvoering en evaluatie van de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. De lopende en geplande engagementen worden vanzelfsprekend verder uitgevoerd zoals beslist door de Vlaamse regering.