Vlaamse regering beantwoordt maatschappelijke uitdagingen met experimenten

Op voorstel van Vlaams minister-president Geert Bourgeois keurt de Vlaamse Regering een conceptnota goed waarmee de overheid met experimentwetgeving of proefprojecten beleidsruimte kan creëren. Dit draagt bij tot een Vlaamse overheid die durft te experimenteren en te leren om een antwoord te formuleren op complexe maatschappelijke uitdagingen. Met deze nota trekt de Vlaamse Regering voluit de kaart van een innovatievriendelijke en toekomstbestendige deelstaat.

Onze samenleving verandert razendsnel. Nieuwe technologieën en maatschappelijke uitdagingen vragen om innovatie- en toekomstbestendige regelgeving. Met andere woorden, regelgeving moet technologische en sociale innovaties stimuleren en niet belemmeren.

Minister-president Geert Bourgeois: “Innovatie vraagt een innovatievriendelijke overheid, die open staat voor de opportuniteiten van verandering in het belang van onze toekomstige welvaart. Regelgeving kan technologische en sociale innovatie stimuleren door meer ruimte te bieden aan experimenten binnen regelluwe zones.”

Op dit moment werken verschillende beleidsdomeinen en -velden al met experimenten en regelluwe zones. Ze doen dat met een eigen decretaal kader of ad hoc. Om duidelijkheid te scheppen, creëert minister-president Geert Bourgeois nu een algemeen beleidskader voor dergelijke initiatieven.

Regelluwe zones creëren hierbij vrije ruimte door bepaalde regels tijdelijk buiten werking te stellen of op maat aan te passen. Dit is bijvoorbeeld nuttig bij testen met zelfrijdende wagens. Daarnaast biedt experimentwetgeving, zoals het woord zelf aangeeft, de ruimte om te experimenteren met regelgeving. Het gaat dan om regelgeving die niet voor alle burgers in gelijke mate geldt en bij wijze van experiment tijdelijk wordt ingevoerd en nadien geëvalueerd.

Goede praktijkvoorbeelden

Momenteel lopen er in Vlaanderen al enkele proeftuinprojecten of zitten in de pijplijn:

• In Antwerpen loopt het project ‘City of Things’. Binnen een afgebakend gebied, de ‘Smart Zone’, experimenteren bedrijven, onderzoekers, burgers en beleidsmedewerkers met slimme technologieën die het mogelijk zullen maken om in realtime een heel aantal parameters te monitoren, o.a.  luchtkwaliteit, (fiets)verkeer, voetgangersstromen of energieverbruik.
• In het kader van ‘industrie 4.0’ bereiden techlabs in Vlaanderen zich voor op de toekomst. Het ‘Smart en Digital Factory’-applicatielab van Sirris in Kortrijk, bijvoorbeeld, experimenteert met cobots, een robot die ontworpen is om veilig samen te werken met mensen. Sirris evalueert de technologische en economische inzetbaarheid van deze cobots binnen een afgeschermde zone.
• Ook omtrent ‘basisbereikbaarheid’ zoekt de Vlaamse Regering naar een efficiënt en aantrekkelijk vervoersmodel. Met een vraaggericht experimentsysteem onderzoeken we in pilootregio’s de bereikbaarheid van belangrijke maatschappelijke functies met een optimale inzet van middelen.
• In proefomgevingen voor experimentele woonvormen bekijkt de Vlaamse Regering welke regelgevingen een vlotte ontwikkeling van nieuwe woonbehoeften en woonconcepten zoals samenhuizen of cohousing, belemmeren.
• Op de Antwerpse ring en de E313 in Ranst komen er rijstroken om zelfrijdende auto's te testen. De rijstroken zullen sensoren bevatten die informatie uitwisselen met de zelfrijdende auto’s. Dit proefproject loopt vanaf 2019 tot juni 2020 in 5 Europese regio’s.

Procedure

Niet elk beleidsvoorstel is geschikt om met experimenten of regelluwe zones uit te testen. Er moet ruimte zijn voor maatwerk. De Vlaamse Regering maakt geval per geval de nodige afweging en bouwt ook waarborgen in.

De procedure verloopt in drie fases:

1. De voorbereiding: De Vlaamse Regering onderzoekt of de invoering van experimentwetgeving en regelluwe zones noodzakelijk is en of er alternatieven zijn;
2. De besluitvorming: De overheid werkt de gewenste experimentwetgeving en regelluwe zones concreet uit. Hierbij hecht ze vooral aandacht aan de regels die de innovatie kunnen belemmeren;
3. De monitoring, evaluatie en rapportering: de inzet van experimentwetgeving en regelluwe zones wordt opgevolgd en gerapporteerd. Ook de gevolgen van de maatregel in de toekomst worden al geëvalueerd.

De conceptnota legt naast het beleids- en regelgevend kader ook de basis voor verdere kennisopbouw. Nieuwe beleidsontwikkelingen, praktijkvoorbeelden en inzichten communiceren we via digitale kanalen aan medewerkers binnen en buiten de Vlaamse overheid.

Persinformatie: Lisa Lust, woordvoerder minister-president Geert Bourgeois, lisa.lust [at] vlaanderen.be, 0476 49 34 26